yǐng chéng huái gǔ
郢城怀古 🔈
客心悲暮序,登墉瞰平陆。
林泽窅芊緜,山川郁重复。
王公资设险,名都拒江隩。
方城次北门,溟海穷南服。
长策挫吴豕,雄图竞周鹿。
万乘重沮漳,九鼎轻伊谷。
大蒐云梦掩,壮观章华筑。
人世更盛衰,吉凶良倚伏。
遽见邻交断,仍覩贤臣逐。
南风忽不竞,西师日侵蹙。
运圯属驰驱,时屯恣敲朴。
莫救夷陵火,无复秦庭哭。
鄢郢遂丘墟,风尘俄惨黩。
狐兔时游践,霜露日沾沐。
钓渚故池平,神台层宇覆。
阵云埋夏首,穷阴惨荒谷。
怅矣舟壑迁,悲哉年祀倏。
虽异三春望,终伤千里目。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
平仄仄平平,平平仄○仄。
○平平仄仄,平平仄平仄。
平平仄仄平,○仄平平仄。
○仄仄平仄,平平仄平仄。
仄○○仄平,仄仄○平仄。
仄平平仄仄,仄○平平仄。
平仄○仄平,仄平平仄仄。
仄仄平平仄,平仄平平仄。
平平仄仄仄,平平仄平仄。
仄平仄平○,平平仄○仄。
仄仄平平仄,平仄平○仄。
○仄仄平平,平平平仄仄。
平仄平平仄,平仄仄平仄。
仄仄仄平平,平平平仄仄。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
仄仄平仄平,平平平仄仄。
平仄○平仄,平平平仄仄。
客心悲暮序,登墉瞰平陸。
林澤窅芊緜,山川鬱重複。
王公資設險,名都拒江隩。
方城次北門,溟海窮南服。
長策挫吳豕,雄圖競周鹿。
萬乘重沮漳,九鼎輕伊穀。
大蒐雲夢掩,壯觀章華築。
人世更盛衰,吉凶良倚伏。
遽見鄰交斷,仍覩賢臣逐。
南風忽不競,西師日侵蹙。
運圯屬馳驅,時屯恣敲朴。
莫救夷陵火,無復秦庭哭。
鄢郢遂丘墟,風塵俄慘黷。
狐兔時遊踐,霜露日霑沐。
釣渚故池平,神臺層宇覆。
陣雲埋夏首,窮陰慘荒谷。
悵矣舟壑遷,悲哉年祀倏。
雖異三春望,終傷千里目。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
平仄仄平平,平平仄○仄。
○平平仄仄,平平仄平仄。
平平仄仄平,○仄平平仄。
○仄仄平仄,平平仄平仄。
仄○○仄平,仄仄○平仄。
仄平平仄仄,仄○平平仄。
平仄○仄平,仄平平仄仄。
仄仄平平仄,平仄平平仄。
平平仄仄仄,平平仄平仄。
仄平仄平○,平平仄○仄。
仄仄平平仄,平仄平○仄。
○仄仄平平,平平平仄仄。
平仄平平仄,平仄仄平仄。
仄仄仄平平,平平平仄仄。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
仄仄平仄平,平平平仄仄。
平仄○平仄,平平平仄仄。
- 收藏
- 做笔记
注释:
(1)客心:游客的心情,作者自谓;暮序:一年之末,指暮冬。
(2)登墉:登上郢城故城墙;墉,垒土为墙,此处指郢城墙;瞰平陆:瞰,从高处往低看,即俯视;平陆:平野。
(3)林泽:山林与水泽:窅:沉远貌;芊绵:草木茂密繁盛的样子。
(4)郁重复:郁:结;重复:山重水复,此指山川纵横交错。
(5)资:依靠,凭借;设险:设防。
(6)名都:郢城;拒:抗,此处可作镇守解;江隩:水流弯曲处。
(7)方城:春秋时楚国北面的长城,古为中国九塞之一。《左传》:“楚国方城以为城,汉水以为池”。次:迈,连接。
(8)溟海:本为神话中的海,此泛指楚国南边的深海;穷南服:楚国疆域一直到达了当时中国极南的地区。
(9)挫吴豕:这是骂吴国的话,语出《左传》:伍员率吴兵灭楚,入郢,大将申包胥乞秦师楚,七日哭于秦庭,说:“吴为封豕长蛇,以荐食上国”。
(10)竞周鹿:竞鹿,逐鹿,喻争夺天下。
(11)万乘:《孟子·梁惠王》:“万乘之国,弑其君者,必千乘之家。注:万乘,谓天子也;千乘,诸侯也。”这里指楚王。沮漳:沮水与漳水。
(12)九鼎:指东周,时其首都在洛水之阳。伊谷:伊水与谷水。
(13)大蒐:古春猎为蒐,天子出猎于春日为大蒐。云梦掩:楚国为古云梦七泽之地。这里指楚王出猎时声势浩大,旌旗蔽日,人马盖地。
(14)章华:即章华台,为楚王所筑。《左传·昭公七年》:“楚子成章华之台,愿与诸侯落之”。
(15)更:替换。
(16)吉凶良倚伏:《老子》,“祸兮福所倚,福兮祸所伏”。指福祸相因而互倚。
(17)遽:急速,忽忙地。
(18)贤臣逐:指屈原两次被楚王放逐。
(19)南风:指楚国。楚国地处南方。
(20)西师:指秦国。秦国地处西方。日侵蹙:(秦)因侵略迫使(楚)国土日渐缩小。蹙:收缩。
(21)运圮:国运衰败。属驰驱:不断地辗转迁移。
(22)时屯:时事艰难。恣敲扑:恣,恣意、任意。敲扑,挞伐凌辱。
(23)夷陵火:夷陵,今宜昌,楚先王的陵墓在此地。公元前278年,秦将白起攻破郢都,火烧夷陵。
(24)秦庭哭:语出《左传》(见前文注9)。
(25)鄢郢:故址即今宜城南境内。《元和郡县图志》卷二十一:“故宜城,在县南九里。本楚鄢县,秦昭王使白起伐楚,引蛮水灌鄢城,扙之,遂取鄢。”郢为楚都城。丘墟:废墟。
(26)俄:一会儿,很快。惨黩:昏暗貌。
(27)狐兔时游戏:狐狸与兔子时常出没在郢城的废墟上。
(28)沾沐:侵蚀。
(29)钓渚:楚庄王所筑的诸侯台,在纪南城东不远处。下句“神台”同。
(30)阵云埋夏首:阵云,浓云;夏首,夏水的上游。《汉书·地理志》:“夏水,首受江”,夏水在今江陵县境。
(31)舟壑迁:意谓沧海桑田,山水已非昔貌。
(32)年祀倏:指对楚先王的岁时祭祀,如今已倏然不复举行了。
简析:
《郢城怀古》是李百药传世作品中最优秀的诗篇之一。郢是战国时楚国的京城。这首诗充满了历史典故,有点冗长乏味。作者在诗中紧密追随鲍照《芜城赋》的结构,不过鲍照将衰败与繁荣时期的骄奢相联系,李百药却更关心不可避免的盛衰模式:“运圮属驰驱,时屯恣敲朴”。这是抽象观念、引喻及命运决战幻象的有力结合。对联的第二句用《易经》的卦名“屯”(“始难”)来解释郢城的衰败。楚国是被秦国击败的,“敲朴”一语出自贾谊一篇论秦专制的著名文章。
李百药的诗:
相关诗词:
许郢州故宅 (xǔ yǐng zhōu gù zhái)
读君丁卯集,想此建桥时。
荒草一区宅,清风七字诗。
吴云含静态,郢树寄余悲。
落日空怀古,长歌知不知。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
平仄仄平平,平平仄○仄。
○平平仄仄,平平仄平仄。
平平仄仄平,○仄平平仄。
○仄仄平仄,平平仄平仄。
仄○○仄平,仄仄○平仄。
仄平平仄仄,仄○平平仄。
平仄○仄平,仄平平仄仄。
仄仄平平仄,平仄平平仄。
平平仄仄仄,平平仄平仄。
仄平仄平○,平平仄○仄。
仄仄平平仄,平仄平○仄。
○仄仄平平,平平平仄仄。
平仄平平仄,平仄仄平仄。
仄仄仄平平,平平平仄仄。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
仄仄平仄平,平平平仄仄。
平仄○平仄,平平平仄仄。
题柘城怀古亭 (tí zhè chéng huái gǔ tíng)
陈本太姬封,卒以夏姬乱。
君臣同宣淫,父子并遘患。
直谏泄冶死,诈忠巫臣窜。
郢兵讨少西,昊墟且为县。
呜呼女戎祸,陈祚仅如綫。
余波及羊舌,伯石实首难。
我行径株林,怀古一兴叹。
流波似当时,惟有城东涣。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
平仄仄平平,平平仄○仄。
○平平仄仄,平平仄平仄。
平平仄仄平,○仄平平仄。
○仄仄平仄,平平仄平仄。
仄○○仄平,仄仄○平仄。
仄平平仄仄,仄○平平仄。
平仄○仄平,仄平平仄仄。
仄仄平平仄,平仄平平仄。
平平仄仄仄,平平仄平仄。
仄平仄平○,平平仄○仄。
仄仄平平仄,平仄平○仄。
○仄仄平平,平平平仄仄。
平仄平平仄,平仄仄平仄。
仄仄仄平平,平平平仄仄。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
仄仄平仄平,平平平仄仄。
平仄○平仄,平平平仄仄。
郢州 (yǐng zhōu)
但见苍山插霄汉,石城古木高崔嵬。
城头层楼又清绝,尚有遗音名白雪。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
平仄仄平平,平平仄○仄。
○平平仄仄,平平仄平仄。
平平仄仄平,○仄平平仄。
○仄仄平仄,平平仄平仄。
仄○○仄平,仄仄○平仄。
仄平平仄仄,仄○平平仄。
平仄○仄平,仄平平仄仄。
仄仄平平仄,平仄平平仄。
平平仄仄仄,平平仄平仄。
仄平仄平○,平平仄○仄。
仄仄平平仄,平仄平○仄。
○仄仄平平,平平平仄仄。
平仄平平仄,平仄仄平仄。
仄仄仄平平,平平平仄仄。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
仄仄平仄平,平平平仄仄。
平仄○平仄,平平平仄仄。
送桓子之郢城礼 (sòng huán zǐ zhī yǐng chéng lǐ)
闻君驰彩骑,躞蹀指南荆。
为结潘杨好,言过鄢郢城。
摽梅诗有赠,羔雁礼将行。
今夜神仙女,应来感梦情。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
平仄仄平平,平平仄○仄。
○平平仄仄,平平仄平仄。
平平仄仄平,○仄平平仄。
○仄仄平仄,平平仄平仄。
仄○○仄平,仄仄○平仄。
仄平平仄仄,仄○平平仄。
平仄○仄平,仄平平仄仄。
仄仄平平仄,平仄平平仄。
平平仄仄仄,平平仄平仄。
仄平仄平○,平平仄○仄。
仄仄平平仄,平仄平○仄。
○仄仄平平,平平平仄仄。
平仄平平仄,平仄仄平仄。
仄仄仄平平,平平平仄仄。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
仄仄平仄平,平平平仄仄。
平仄○平仄,平平平仄仄。
咏史诗 石城 (yǒng shǐ shī shí chéng)
古郢云开白雪楼,汉江还遶石城流。
何人知道寥天月,曾向朱门送莫愁。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
平仄仄平平,平平仄○仄。
○平平仄仄,平平仄平仄。
平平仄仄平,○仄平平仄。
○仄仄平仄,平平仄平仄。
仄○○仄平,仄仄○平仄。
仄平平仄仄,仄○平平仄。
平仄○仄平,仄平平仄仄。
仄仄平平仄,平仄平平仄。
平平仄仄仄,平平仄平仄。
仄平仄平○,平平仄○仄。
仄仄平平仄,平仄平○仄。
○仄仄平平,平平平仄仄。
平仄平平仄,平仄仄平仄。
仄仄仄平平,平平平仄仄。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
仄仄平仄平,平平平仄仄。
平仄○平仄,平平平仄仄。
寄郢州崔守八首 其二 (jì yǐng zhōu cuī shǒu bā shǒu qí èr)
尝记停骖古郢州,待晴曾是贾胡留。
锦囊亦有阳春句,不得亲题白雪楼。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
平仄仄平平,平平仄○仄。
○平平仄仄,平平仄平仄。
平平仄仄平,○仄平平仄。
○仄仄平仄,平平仄平仄。
仄○○仄平,仄仄○平仄。
仄平平仄仄,仄○平平仄。
平仄○仄平,仄平平仄仄。
仄仄平平仄,平仄平平仄。
平平仄仄仄,平平仄平仄。
仄平仄平○,平平仄○仄。
仄仄平平仄,平仄平○仄。
○仄仄平平,平平平仄仄。
平仄平平仄,平仄仄平仄。
仄仄仄平平,平平平仄仄。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
仄仄平仄平,平平平仄仄。
平仄○平仄,平平平仄仄。
还过郢城 (huán guò yǐng chéng)
头白初行郢水边,故城千载尚依然。
岂无戍卒持钲鼓,应有居人沸管弦。
今日桑麻成沃野,几家茅竹散平川。
停车欲问当时事,红日翩翩下翠烟。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
平仄仄平平,平平仄○仄。
○平平仄仄,平平仄平仄。
平平仄仄平,○仄平平仄。
○仄仄平仄,平平仄平仄。
仄○○仄平,仄仄○平仄。
仄平平仄仄,仄○平平仄。
平仄○仄平,仄平平仄仄。
仄仄平平仄,平仄平平仄。
平平仄仄仄,平平仄平仄。
仄平仄平○,平平仄○仄。
仄仄平平仄,平仄平○仄。
○仄仄平平,平平平仄仄。
平仄平平仄,平仄仄平仄。
仄仄仄平平,平平平仄仄。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
仄仄平仄平,平平平仄仄。
平仄○平仄,平平平仄仄。
送唐别驾赴郢州 (sòng táng bié jià fù yǐng zhōu)
少年从事好,此去别愁轻。
满座诗人兴,随君郢路行。
蒹葭侵驿树,云水抱山城。
遥爱下车日,江臯春草生。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
平仄仄平平,平平仄○仄。
○平平仄仄,平平仄平仄。
平平仄仄平,○仄平平仄。
○仄仄平仄,平平仄平仄。
仄○○仄平,仄仄○平仄。
仄平平仄仄,仄○平平仄。
平仄○仄平,仄平平仄仄。
仄仄平平仄,平仄平平仄。
平平仄仄仄,平平仄平仄。
仄平仄平○,平平仄○仄。
仄仄平平仄,平仄平○仄。
○仄仄平平,平平平仄仄。
平仄平平仄,平仄仄平仄。
仄仄仄平平,平平平仄仄。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
仄仄平仄平,平平平仄仄。
平仄○平仄,平平平仄仄。
寄题郢州白雪楼 (jì tí yǐng zhōu bái xuě lóu)
折杨黄华笑者多,阳春白雪和者少。
知音四海无几人,况乃区区郢中小。
千载相传始欲慕,一时独唱谁能晓。
古心以此分冥冥,俚耳至今徒扰扰。
朱楼碧瓦何年有,榱桷连空欲惊矫。
郢人烂漫醉浮云,郢女参差蹑飞鸟。
丘墟余响难再得,栏槛兹名复谁表。
我来欲歌声更吞,石城寒江暮云绕。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
平仄仄平平,平平仄○仄。
○平平仄仄,平平仄平仄。
平平仄仄平,○仄平平仄。
○仄仄平仄,平平仄平仄。
仄○○仄平,仄仄○平仄。
仄平平仄仄,仄○平平仄。
平仄○仄平,仄平平仄仄。
仄仄平平仄,平仄平平仄。
平平仄仄仄,平平仄平仄。
仄平仄平○,平平仄○仄。
仄仄平平仄,平仄平○仄。
○仄仄平平,平平平仄仄。
平仄平平仄,平仄仄平仄。
仄仄仄平平,平平平仄仄。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
仄仄平仄平,平平平仄仄。
平仄○平仄,平平平仄仄。
送唐别驾赴郢州 (sòng táng bié jià fù yǐng zhōu)
莫叹辞家远,方看佐郡荣。
长林通楚塞,高岭见秦城。
雪向嶢关下,人从郢路迎。
翩翩骏马去,自是少年行。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
平仄仄平平,平平仄○仄。
○平平仄仄,平平仄平仄。
平平仄仄平,○仄平平仄。
○仄仄平仄,平平仄平仄。
仄○○仄平,仄仄○平仄。
仄平平仄仄,仄○平平仄。
平仄○仄平,仄平平仄仄。
仄仄平平仄,平仄平平仄。
平平仄仄仄,平平仄平仄。
仄平仄平○,平平仄○仄。
仄仄平平仄,平仄平○仄。
○仄仄平平,平平平仄仄。
平仄平平仄,平仄仄平仄。
仄仄仄平平,平平平仄仄。
仄平平仄仄,平平仄平仄。
仄仄平仄平,平平平仄仄。
平仄○平仄,平平平仄仄。