yuán hé zhí yán shī
元和直言诗 🔈

朝代:唐 (táng)    作者: 张祜 (zhāng hù)

东野小臣祜,圣朝垂泪言。
微尘岂裨助,永负丘山恩。
箕子昔为奴,所悲逢世昏。
明时便钳舌,切恐负乾坤。
臣当涉黄河,心目日且烦。
分明在人世,不喻波浑浑。
愿以所支流,却寻到崑仑。
但穷此生感,没齿宁为寃。
臣读帝王书,粗知治乱源。
文思苟未安,讵得宾四门。
陛下欲垂衣,一与夔契论。
成汤事不尽,勿更随波翻。
直者举其材,曲者寻其根。
直固不可遗,曲亦不可焚。
用材苟端审,帝道即羲轩。
陛下复土阶,四方敢高垣。
陛下喜雕墙,四方必重藩。
畋猎岂无娱,汤泉岂无温。
始知尧为心,清净自成尊。
比干不惮死,谏道久而存。
许由不务策,志士亦所敦。
兢兢小臣祜,万死甘词繁。

平仄仄平仄,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄平平,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄仄?????平平。
平○仄平平,平仄仄○平。
○平仄平仄,仄平平平平。
仄仄仄平平,仄平仄平平。
仄平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄○平,平平仄仄平。
平○仄仄平,仄仄平仄平。
仄仄仄平○,仄仄平仄○。
平○仄仄仄,仄○平平平。
仄仄仄○平,仄仄平○平。
仄仄仄仄○,仄仄仄仄平。
仄平仄平仄,仄仄仄平平。
仄仄仄仄平,仄平仄平平。
仄仄仄平平,仄平仄○平。
平仄仄平平,○平仄平平。
仄平平平平,平仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄仄○。
平平仄平仄,仄仄平平平。

dōng yě xiǎo chén hù , shèng cháo chuí lèi yán 。
wēi chén qǐ bì zhù , yǒng fù qiū shān ēn 。
jī zǐ xī wèi nú , suǒ bēi féng shì hūn 。
míng shí biàn qián shé , qiè kǒng fù qián kūn 。
chén dāng shè huáng hé , xīn mù rì qiě fán 。
fēn míng zài rén shì , bù yù bō hún hún 。
yuàn yǐ suǒ zhī liú , què xún dào kūn lún 。
dàn qióng cǐ shēng gǎn , méi chǐ níng wèi yuān 。
chén dú dì wáng shū , cū zhī zhì luàn yuán 。
wén sī gǒu wèi ān , jù dé bīn sì mén 。
bì xià yù chuí yī , yī yǔ kuí qì lùn 。
chéng tāng shì bù jìn , wù gèng suí bō fān 。
zhí zhě jǔ qí cái , qū zhě xún qí gēn 。
zhí gù bù kě yí , qū yì bù kě fén 。
yòng cái gǒu duān shěn , dì dào jí xī xuān 。
bì xià fù tǔ jiē , sì fāng gǎn gāo yuán 。
bì xià xǐ diāo qiáng , sì fāng bì chóng fān 。
tián liè qǐ wú yú , tāng quán qǐ wú wēn 。
shǐ zhī yáo wèi xīn , qīng jìng zì chéng zūn 。
bǐ gān bù dàn sǐ , jiàn dào jiǔ ér cún 。
xǔ yóu bù wù cè , zhì shì yì suǒ dūn 。
jīng jīng xiǎo chén hù , wàn sǐ gān cí fán 。

元和直言詩

—— 張祜(四)

東野小臣祜,聖朝垂淚言。
微塵豈裨助,永負丘山恩。
箕子昔爲奴,所悲逢世昏。
明時便鉗舌,切恐負乾坤。
臣當涉黃河,心目日且煩。
分明在人世,不喻波渾渾。
願以所支流,却尋到崑崙。
但窮此生感,沒齒寧爲寃。
臣讀帝王書,粗知治亂源。
文思苟未安,詎得賓四門。
陛下欲垂衣,一與夔契論。
成湯事不盡,勿更隨波翻。
直者舉其材,曲者尋其根。
直固不可遺,曲亦不可焚。
用材苟端審,帝道即羲軒。
陛下復土階,四方敢高垣。
陛下喜雕牆,四方必重藩。
畋獵豈無娛,湯泉豈無溫。
始知堯爲心,清淨自成尊。
比干不憚死,諫道久而存。
許由不務策,志士亦所敦。
兢兢小臣祜,萬死甘詞繁。

平仄仄平仄,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄平平,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄仄?????平平。
平○仄平平,平仄仄○平。
○平仄平仄,仄平平平平。
仄仄仄平平,仄平仄平平。
仄平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄○平,平平仄仄平。
平○仄仄平,仄仄平仄平。
仄仄仄平○,仄仄平仄○。
平○仄仄仄,仄○平平平。
仄仄仄○平,仄仄平○平。
仄仄仄仄○,仄仄仄仄平。
仄平仄平仄,仄仄仄平平。
仄仄仄仄平,仄平仄平平。
仄仄仄平平,仄平仄○平。
平仄仄平平,○平仄平平。
仄平平平平,平仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄仄○。
平平仄平仄,仄仄平平平。

dōng yě xiǎo chén hù , shèng cháo chuí lèi yán 。
wēi chén qǐ bì zhù , yǒng fù qiū shān ēn 。
jī zǐ xī wèi nú , suǒ bēi féng shì hūn 。
míng shí biàn qián shé , qiè kǒng fù qián kūn 。
chén dāng shè huáng hé , xīn mù rì qiě fán 。
fēn míng zài rén shì , bù yù bō hún hún 。
yuàn yǐ suǒ zhī liú , què xún dào kūn lún 。
dàn qióng cǐ shēng gǎn , méi chǐ níng wèi yuān 。
chén dú dì wáng shū , cū zhī zhì luàn yuán 。
wén sī gǒu wèi ān , jù dé bīn sì mén 。
bì xià yù chuí yī , yī yǔ kuí qì lùn 。
chéng tāng shì bù jìn , wù gèng suí bō fān 。
zhí zhě jǔ qí cái , qū zhě xún qí gēn 。
zhí gù bù kě yí , qū yì bù kě fén 。
yòng cái gǒu duān shěn , dì dào jí xī xuān 。
bì xià fù tǔ jiē , sì fāng gǎn gāo yuán 。
bì xià xǐ diāo qiáng , sì fāng bì chóng fān 。
tián liè qǐ wú yú , tāng quán qǐ wú wēn 。
shǐ zhī yáo wèi xīn , qīng jìng zì chéng zūn 。
bǐ gān bù dàn sǐ , jiàn dào jiǔ ér cún 。
xǔ yóu bù wù cè , zhì shì yì suǒ dūn 。
jīng jīng xiǎo chén hù , wàn sǐ gān cí fán 。

  • 收藏
  • 笔记
  • 收藏
  • 做笔记
🐒
译文上移👆 复位🐬 附到原文右边💸 译文下移👇
🔈

译文:
东野小臣祜,圣朝流下泪水言。微小的尘埃又能有何助,永远背负着丘山赐予的恩典。箕子曾为奴隶,深感逢遇昏乱的世道。明知此时要缄默言辞,深恐负累了乾坤宇宙。我将要涉过黄河,心思万分烦忧。明明处于人世间,却不明白事物的起伏波动。但愿我的思绪能够流到崑仑山,找到宁静。只是一生中感慨万分,就算牙齿已经老朽,也宁愿承受屈辱。我读过帝王之书,略知治乱的根源。然而我的思绪仍未安定,何能得到宾门的待遇呢?陛下若愿意垂袍,我愿与夔契共论。成汤的事迹还未完全传达,切勿随波逐流翻转。直言者才能发挥其才能,弯曲的道路才能寻找到其根源。直言虽不可忽视,曲言亦不可轻视。只有正确运用人才,皇帝的道路才能像羲和昊轩一样广阔。陛下再次踏上土阶,四方将不敢筑高城垣。陛下喜欢雕刻墙壁,四方必定重建藩篱。狩猎岂能没有娱乐,汤泉又怎会没有温暖。方才明白尧心的清净自然而然地成为尊贵。比干不畏死亡,劝谏之道久存于世。许由不谋策略,但志士也对其推崇备至。我这个小小的臣子祜,宁愿千死也情愿用繁琐的辞令来表达忠诚。



总结:

这首诗以东野小臣祜的口吻,表达了他对圣朝的忠诚和忧虑之情。他感叹微小的存在是否能有所助益,却始终背负着丘山恩典。他以箕子为例,谴责世道昏乱。他自知明智地选择保持沉默,担心给乾坤带来负累。他将要跨过黄河,内心烦乱。他感叹自己明明置身人世,却对周遭的变幻一无所知。他希望能够抛弃现世之困扰,追寻内心的宁静。他表达了对生命的深切感慨,甘愿忍受屈辱。他读过帝王之书,略知治乱之源,但心绪未安,得不到宾门的待遇。他希望与陛下共论国家大事。他提醒陛下不要随波逐流,要以直言者和曲言者各自的优势为基础。只有正确运用人才,才能开创广阔的天下。他鼓励陛下再次下土阶,四方将不敢高筑城垣。他劝陛下注重美化城墙,四方必定会加强防御。他认为狩猎是一种娱乐,泉水是一种温暖。他追寻到尧帝心灵的清净之道,明白比干之死和许由之志士的深意。最后,他自称兢兢业业的小臣祜,甘愿用繁琐的辞令来表达对国家的忠诚。

注:翻译、赏析非标准答案,仅用作辅助理解。

本文作者张祜介绍:🔈

张祜 字承吉,邢台清河人,唐代著名诗人。出生在清河张氏望族,家世显赫,被人称作张公子,有“海内名士”之誉。张祜的一生,在诗歌创作上取得了卓越成就。“故国三千里,深宫二十年”张祜以是得名,《全唐诗》收录其349首诗歌。 查看更多>>

张祜的诗:

相关诗词:

观元相公花饮(一作「宴」) (guān yuán xiàng gong huā yǐn yī zuò 「 yàn 」 )

朝代:唐    作者: 直言

尺八调悲银字管,琵琶声送紫檀槽。
(《千载佳句》卷下《宴喜部·管弦》)(按:此诗署「僧直言」。
同书卷上作「僧直玄」,《和汉朗咏集》卷下作「僧亘玄」,《全唐诗逸》卷中作「真元」。
未详孰是。
)。

平仄仄平仄,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄平平,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄仄?????平平。
平○仄平平,平仄仄○平。
○平仄平仄,仄平平平平。
仄仄仄平平,仄平仄平平。
仄平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄○平,平平仄仄平。
平○仄仄平,仄仄平仄平。
仄仄仄平○,仄仄平仄○。
平○仄仄仄,仄○平平平。
仄仄仄○平,仄仄平○平。
仄仄仄仄○,仄仄仄仄平。
仄平仄平仄,仄仄仄平平。
仄仄仄仄平,仄平仄平平。
仄仄仄平平,仄平仄○平。
平仄仄平平,○平仄平平。
仄平平平平,平仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄仄○。
平平仄平仄,仄仄平平平。

八咏警戒 其六 (bā yǒng jǐng jiè qí liù)

朝代:宋    作者: 吴处厚

直道更和光,双修誉乃彰。
直须和辅助,和頼直交相。
恃直终多讦,偏和又少刚。
能和又能直,行己自芬芳。

平仄仄平仄,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄平平,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄仄?????平平。
平○仄平平,平仄仄○平。
○平仄平仄,仄平平平平。
仄仄仄平平,仄平仄平平。
仄平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄○平,平平仄仄平。
平○仄仄平,仄仄平仄平。
仄仄仄平○,仄仄平仄○。
平○仄仄仄,仄○平平平。
仄仄仄○平,仄仄平○平。
仄仄仄仄○,仄仄仄仄平。
仄平仄平仄,仄仄仄平平。
仄仄仄仄平,仄平仄平平。
仄仄仄平平,仄平仄○平。
平仄仄平平,○平仄平平。
仄平平平平,平仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄仄○。
平平仄平仄,仄仄平平平。

谢徐德夫右司和御制赐诗 其一 (xiè xú dé fū yòu sī hé yù zhì cì shī qí yī)

朝代:宋    作者: 郑清之

直道何曾较尺寻,昔贤垂范到斯今。
臯谟勉勉歌元首,说诲言言沃朕心。
幸遇千龄开圣治,顷尘三事愧宵箴。
奎文衣被真难报,盥诵新诗爱助深。

平仄仄平仄,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄平平,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄仄?????平平。
平○仄平平,平仄仄○平。
○平仄平仄,仄平平平平。
仄仄仄平平,仄平仄平平。
仄平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄○平,平平仄仄平。
平○仄仄平,仄仄平仄平。
仄仄仄平○,仄仄平仄○。
平○仄仄仄,仄○平平平。
仄仄仄○平,仄仄平○平。
仄仄仄仄○,仄仄仄仄平。
仄平仄平仄,仄仄仄平平。
仄仄仄仄平,仄平仄平平。
仄仄仄平平,仄平仄○平。
平仄仄平平,○平仄平平。
仄平平平平,平仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄仄○。
平平仄平仄,仄仄平平平。

和东坡送仲天贶王元直六言韵五首 其三 (hé dōng pō sòng zhòng tiān kuàng wáng yuán zhí liù yán yùn wǔ shǒu qí sān)

朝代:宋    作者: 黄庭坚

两公六字语妙,独我一双眼明。
笔似出林鸟翼,诗如落涧泉声。

平仄仄平仄,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄平平,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄仄?????平平。
平○仄平平,平仄仄○平。
○平仄平仄,仄平平平平。
仄仄仄平平,仄平仄平平。
仄平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄○平,平平仄仄平。
平○仄仄平,仄仄平仄平。
仄仄仄平○,仄仄平仄○。
平○仄仄仄,仄○平平平。
仄仄仄○平,仄仄平○平。
仄仄仄仄○,仄仄仄仄平。
仄平仄平仄,仄仄仄平平。
仄仄仄仄平,仄平仄平平。
仄仄仄平平,仄平仄○平。
平仄仄平平,○平仄平平。
仄平平平平,平仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄仄○。
平平仄平仄,仄仄平平平。

和东坡送仲天贶王元直六言韵五首 其一 (hé dōng pō sòng zhòng tiān kuàng wáng yuán zhí liù yán yùn wǔ shǒu qí yī)

朝代:宋    作者: 刘季孙

谁怀二子千里,公赋五篇六言。
月底飞云西去,山头归雁双骞。

平仄仄平仄,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄平平,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄仄?????平平。
平○仄平平,平仄仄○平。
○平仄平仄,仄平平平平。
仄仄仄平平,仄平仄平平。
仄平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄○平,平平仄仄平。
平○仄仄平,仄仄平仄平。
仄仄仄平○,仄仄平仄○。
平○仄仄仄,仄○平平平。
仄仄仄○平,仄仄平○平。
仄仄仄仄○,仄仄仄仄平。
仄平仄平仄,仄仄仄平平。
仄仄仄仄平,仄平仄平平。
仄仄仄平平,仄平仄○平。
平仄仄平平,○平仄平平。
仄平平平平,平仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄仄○。
平平仄平仄,仄仄平平平。

和东坡送仲天贶王元直六言韵五首 其一 (hé dōng pō sòng zhòng tiān kuàng wáng yuán zhí liù yán yùn wǔ shǒu qí yī)

朝代:宋    作者: 黄庭坚

仲子霣霜杀草,风流无地寄言。
王君攀鳞附翼,礼义端能不骞。

平仄仄平仄,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄平平,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄仄?????平平。
平○仄平平,平仄仄○平。
○平仄平仄,仄平平平平。
仄仄仄平平,仄平仄平平。
仄平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄○平,平平仄仄平。
平○仄仄平,仄仄平仄平。
仄仄仄平○,仄仄平仄○。
平○仄仄仄,仄○平平平。
仄仄仄○平,仄仄平○平。
仄仄仄仄○,仄仄仄仄平。
仄平仄平仄,仄仄仄平平。
仄仄仄仄平,仄平仄平平。
仄仄仄平平,仄平仄○平。
平仄仄平平,○平仄平平。
仄平平平平,平仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄仄○。
平平仄平仄,仄仄平平平。

和东坡送仲天贶王元直六言韵五首 其四 (hé dōng pō sòng zhòng tiān kuàng wáng yuán zhí liù yán yùn wǔ shǒu qí sì)

朝代:宋    作者: 黄庭坚

老忆夷门老将,当年许我忘年。
博学似刘子政,清诗如孟浩然。

平仄仄平仄,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄平平,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄仄?????平平。
平○仄平平,平仄仄○平。
○平仄平仄,仄平平平平。
仄仄仄平平,仄平仄平平。
仄平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄○平,平平仄仄平。
平○仄仄平,仄仄平仄平。
仄仄仄平○,仄仄平仄○。
平○仄仄仄,仄○平平平。
仄仄仄○平,仄仄平○平。
仄仄仄仄○,仄仄仄仄平。
仄平仄平仄,仄仄仄平平。
仄仄仄仄平,仄平仄平平。
仄仄仄平平,仄平仄○平。
平仄仄平平,○平仄平平。
仄平平平平,平仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄仄○。
平平仄平仄,仄仄平平平。

五言奉和姚元崇相公过楼岩寺诗(题拟) (wǔ yán fèng hé yáo yuán chóng xiàng gong guò lóu yán sì shī tí nǐ )

朝代:唐    作者: 韦元旦

岩突金银台,登攀信美哉!白林丛万壑,珠缀结三台。
应物尽标胜,冥心无去来。
{汞夆/金}明巾铁柱,长欲助盐梅。
(录自清胡聘之《山右石刻丛编》卷五)(按:此诗刻於姚崇五言《过楼岩寺》後,题仅作「五言奉和」,下署:「前朝议郎行左台监察御史摄宫尹司直韦元旦。
」)。

平仄仄平仄,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄平平,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄仄?????平平。
平○仄平平,平仄仄○平。
○平仄平仄,仄平平平平。
仄仄仄平平,仄平仄平平。
仄平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄○平,平平仄仄平。
平○仄仄平,仄仄平仄平。
仄仄仄平○,仄仄平仄○。
平○仄仄仄,仄○平平平。
仄仄仄○平,仄仄平○平。
仄仄仄仄○,仄仄仄仄平。
仄平仄平仄,仄仄仄平平。
仄仄仄仄平,仄平仄平平。
仄仄仄平平,仄平仄○平。
平仄仄平平,○平仄平平。
仄平平平平,平仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄仄○。
平平仄平仄,仄仄平平平。

和郑康道探梅十绝句 其二 (hé zhèng kāng dào tàn méi shí jué jù qí èr)

朝代:宋    作者: 李洪

学诗少日赋梅花,诗老忘言借齿牙。
媟语淫言漫元白,单传衣鉢勿矜夸。

平仄仄平仄,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄平平,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄仄?????平平。
平○仄平平,平仄仄○平。
○平仄平仄,仄平平平平。
仄仄仄平平,仄平仄平平。
仄平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄○平,平平仄仄平。
平○仄仄平,仄仄平仄平。
仄仄仄平○,仄仄平仄○。
平○仄仄仄,仄○平平平。
仄仄仄○平,仄仄平○平。
仄仄仄仄○,仄仄仄仄平。
仄平仄平仄,仄仄仄平平。
仄仄仄仄平,仄平仄平平。
仄仄仄平平,仄平仄○平。
平仄仄平平,○平仄平平。
仄平平平平,平仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄仄○。
平平仄平仄,仄仄平平平。

元亮次韵四绝相撩和答 其四 (yuán liàng cì yùn sì jué xiāng liáo hé dá qí sì)

朝代:宋    作者: 李彭

仲子酒狂言语疏,文章敢比茂陵居。
未见远山堪病渇,直愁涤器枉相如。

平仄仄平仄,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄平平,仄平平仄平。
平平仄平仄,仄仄仄?????平平。
平○仄平平,平仄仄○平。
○平仄平仄,仄平平平平。
仄仄仄平平,仄平仄平平。
仄平仄平仄,仄仄平平平。
平仄仄○平,平平仄仄平。
平○仄仄平,仄仄平仄平。
仄仄仄平○,仄仄平仄○。
平○仄仄仄,仄○平平平。
仄仄仄○平,仄仄平○平。
仄仄仄仄○,仄仄仄仄平。
仄平仄平仄,仄仄仄平平。
仄仄仄仄平,仄平仄平平。
仄仄仄平平,仄平仄○平。
平仄仄平平,○平仄平平。
仄平平平平,平仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄仄仄○。
平平仄平仄,仄仄平平平。

抒情 咏物