hé qiān shì jiá gǔ zhī jì yùn
和佥事夹谷之寄韵 🔈
夫子说周易,肇开太极分。
及乎作春秋,下逮西狩麟。
混辟至决裂,坚冰致习驯。
三皇何皞皞,五帝何纷纷。
卓哉洙泗翁,道大孤无邻。
於是作六经,以救万世人。
孟氏辨义利,战国骇所闻。
不肯为老聃,和光同其尘。
人不识四端,岂知有君亲。
孔孟作日月,然後夜向晨。
天高与地下,中立师与君。
师以扶纲常,君以治广轮。
廉耻甚鈇钺,礼教威斧斤。
自古立宇宙,以道为精神。
清溪斗大邑,土瘠民甚贫。
虎豺方恣睢,駰骐忽诹询。
痛民若赤子,礼士如上宾。
箪瓢在陋巷,穷则独善身。
家有读书屋,乃为劫火焚。
仁人忽行恻,仲氏敢具陈。
公肯挈坠道,天未亡斯文。
移檄作主宰,歌诗示恩勤。
弦歌已久废,简陋尚可因。
祠堂俨遗像,生徒招惊麕。
户内有洙泗,山中见华勋。
光霁挹茂叔,粹盎师伯淳。
体用契忠恕,恭安想天申。
仰师千载上,兴起三代民。
剥穷果不食,贞下元又春。
太极在何处,青归烧痕新。
平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。
- 收藏
- 做笔记
译文:
夫子说《周易》,开创了太极的分化。
及至撰写《春秋》,延及到西征狩猎神麟。
混沌的开始逐渐分裂,坚冰使人习于驯服。
古时的三皇何其辉煌,五帝何其纷纷。
令人振奋的洙泗老翁,他的道法博大孤独无邻。
于是创作了六经,旨在拯救万世众生。
孟氏阐发义利之道,战国时期震惊人闻。
但他不肯效仿老聃,选择与光明一同扬尘。
人们不明白四维的道理,岂能理解君亲的重要。
孔孟等人诞造了太阳与月亮,随后夜晚转向早晨。
天空高远,地面低陷,中间立起师者与君者。
师者秉持扶持纲常,君者以治理广袤的国家如同运转车轮。
廉耻如坚韧的铁剑,礼教如威严的斧钺。
自古以来,宇宙之立基于道德之精神。
清澈的小溪流经巨大的城邑,土地贫瘠,人民颇为贫困。
虎豺横行猖獗,奔驰的骐骥忽然停步询问。
感受人民的苦痛如同自己的赤子,礼待士人犹如款待上宾。
贫困之中仍保持善良的品德。
家中有一间读书之屋,却被劫火所焚。
仁厚的人突然感受到怜悯之情,仲氏敢于具体阐述。
公然愿意承担起道德的责任,天命尚未放弃这份文明。
发布政令,行使治理,歌颂诗篇,表达恩德勤奋。
音乐的琴弦歌声早已消逝,简陋而又可依托。
祠堂内庄严的神像遗存,学生们受邀前来,惊叹不已。
家中的洙泗之物,山中的华勋之迹。
光明的天空清澈一片,充满着茂叔的灵光,纯粹如盎师伯淳。
行为与用途契合忠诚与仁爱,尊敬与安宁如同天命宣示。
仰望师长千载之上,兴起三代之人心灵。
剥除困苦不再沐食,贞节之德展现于元始而又一春。
太极存在何方?青天已无烧痕痕迹。
总结:
本诗描述了孔子传承周易,创立太极哲学,及后续的历史进程,涵盖春秋战国时期,介绍了洙泗翁和光明道人等仁者的事迹,以及家族的兴衰和文化的传承。通过描述这一过程,强调了道德、礼仪、政治治理等方面的重要性,以及君臣、师徒之间的关系。全诗以古文的形式,描绘了一幅充满哲学思辨和历史脉络的画卷。
方逢辰的诗:
相关诗词:
和夹谷佥事题钓台十首 其七 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí qī)
逝水滔滔七里滩,高情聊寄一丝竿。
无鱼可钓浑闲事,脚底龙眠尽自安。
平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。
和夹谷佥事题钓台十首 其八 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí bā)
苔藓碑漫字断章,休将汉事费评量。
兴亡付与东流水,留得荒祠一瓣香。
平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。
和夹谷佥事题钓台十首 其四 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí sì)
误出山来亟已还,绝尘逸驾竟难攀。
狂奴不了宫中事,剩得闲身宇宙间。
平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。
和夹谷佥事题钓台十首 其六 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí liù)
汉事如舟要着篙,诸公已共济风涛。
勳华终不臣巢许,莫道先生索价高。
平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。
和夹谷佥事题钓台十首 其二 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí èr)
当年江上一竿青,老尽羊裘两鬓星。
往事成尘遗迹在,石痕齿齿水泠泠。
平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。
和夹谷佥事题钓台十首 其三 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí sān)
龙信蛇屈各升沉,白发朱顔亦故今。
出处两难人不识,云山江水是知心。
平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。
和夹谷佥事题钓台十首 其一○ (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí yī ○)
观风祠下谒先生,隔世相知重感情。
归向中州诸老说,且休拈出此山名。
平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。
和夹谷佥事题钓台十首 其五 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí wǔ)
咄咄相逢话故交,不嫌万乘友渔樵。
当初未有玄纁至,只好收纶学弃瓢。
平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。
和夹谷佥事题钓台十首 其一 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí yī)
白水龙飞帝运开,先生梦不到云台。
当时已笑占星误,岂易虚名落後来。
平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。
和夹谷佥事题钓台十首 其九 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí jiǔ)
双台绝壁锁林霏,每恨跻攀足力微。
今日重来问鸥鹭,绝无人迹上苔矶。
平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。