hé qiān shì jiá gǔ zhī jì yùn
和佥事夹谷之寄韵 🔈

朝代:宋 (sòng)    作者: 方逢辰 (fāng féng chén)

夫子说周易,肇开太极分。
及乎作春秋,下逮西狩麟。
混辟至决裂,坚冰致习驯。
三皇何皞皞,五帝何纷纷。
卓哉洙泗翁,道大孤无邻。
於是作六经,以救万世人。
孟氏辨义利,战国骇所闻。
不肯为老聃,和光同其尘。
人不识四端,岂知有君亲。
孔孟作日月,然後夜向晨。
天高与地下,中立师与君。
师以扶纲常,君以治广轮。
廉耻甚鈇钺,礼教威斧斤。
自古立宇宙,以道为精神。
清溪斗大邑,土瘠民甚贫。
虎豺方恣睢,駰骐忽诹询。
痛民若赤子,礼士如上宾。
箪瓢在陋巷,穷则独善身。
家有读书屋,乃为劫火焚。
仁人忽行恻,仲氏敢具陈。
公肯挈坠道,天未亡斯文。
移檄作主宰,歌诗示恩勤。
弦歌已久废,简陋尚可因。
祠堂俨遗像,生徒招惊麕。
户内有洙泗,山中见华勋。
光霁挹茂叔,粹盎师伯淳。
体用契忠恕,恭安想天申。
仰师千载上,兴起三代民。
剥穷果不食,贞下元又春。
太极在何处,青归烧痕新。

平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。

fū zǐ shuō zhōu yì , zhào kāi tài jí fēn 。
jí hū zuò chūn qiū , xià dǎi xī shòu lín 。
hùn pì zhì jué liè , jiān bīng zhì xí xùn 。
sān huáng hé hào hào , wǔ dì hé fēn fēn 。
zhuó zāi zhū sì wēng , dào dà gū wú lín 。
wū shì zuò liù jīng , yǐ jiù wàn shì rén 。
mèng shì biàn yì lì , zhàn guó hài suǒ wén 。
bù kěn wèi lǎo dān , hé guāng tóng qí chén 。
rén bù shí sì duān , qǐ zhī yǒu jūn qīn 。
kǒng mèng zuò rì yuè , rán hòu yè xiàng chén 。
tiān gāo yǔ dì xià , zhōng lì shī yǔ jūn 。
shī yǐ fú gāng cháng , jūn yǐ zhì guǎng lún 。
lián chǐ shèn fū yuè , lǐ jiào wēi fǔ jīn 。
zì gǔ lì yǔ zhòu , yǐ dào wèi jīng shén 。
qīng xī dòu dà yì , tǔ jí mín shèn pín 。
hǔ chái fāng zì suī , yīn qí hū zōu xún 。
tòng mín ruò chì zǐ , lǐ shì rú shàng bīn 。
dān piáo zài lòu xiàng , qióng zé dú shàn shēn 。
jiā yǒu dú shū wū , nǎi wèi jié huǒ fén 。
rén rén hū xíng cè , zhòng shì gǎn jù chén 。
gōng kěn qiè zhuì dào , tiān wèi wáng sī wén 。
yí xí zuò zhǔ zǎi , gē shī shì ēn qín 。
xián gē yǐ jiǔ fèi , jiǎn lòu shàng kě yīn 。
cí táng yǎn yí xiàng , shēng tú zhāo jīng jūn 。
hù nèi yǒu zhū sì , shān zhōng jiàn huá xūn 。
guāng jì yì mào shū , cuì àng shī bǎi chún 。
tǐ yòng qì zhōng shù , gōng ān xiǎng tiān shēn 。
yǎng shī qiān zǎi shàng , xīng qǐ sān dài mín 。
bāo qióng guǒ bù shí , zhēn xià yuán yòu chūn 。
tài jí zài hé chù , qīng guī shāo hén xīn 。

  • 收藏
  • 笔记
  • 收藏
  • 做笔记
🐒
译文上移👆 复位🐬 附到原文右边💸 译文下移👇
🔈

译文:

夫子说《周易》,开创了太极的分化。
及至撰写《春秋》,延及到西征狩猎神麟。
混沌的开始逐渐分裂,坚冰使人习于驯服。
古时的三皇何其辉煌,五帝何其纷纷。
令人振奋的洙泗老翁,他的道法博大孤独无邻。
于是创作了六经,旨在拯救万世众生。
孟氏阐发义利之道,战国时期震惊人闻。
但他不肯效仿老聃,选择与光明一同扬尘。
人们不明白四维的道理,岂能理解君亲的重要。
孔孟等人诞造了太阳与月亮,随后夜晚转向早晨。
天空高远,地面低陷,中间立起师者与君者。
师者秉持扶持纲常,君者以治理广袤的国家如同运转车轮。
廉耻如坚韧的铁剑,礼教如威严的斧钺。
自古以来,宇宙之立基于道德之精神。
清澈的小溪流经巨大的城邑,土地贫瘠,人民颇为贫困。
虎豺横行猖獗,奔驰的骐骥忽然停步询问。
感受人民的苦痛如同自己的赤子,礼待士人犹如款待上宾。
贫困之中仍保持善良的品德。
家中有一间读书之屋,却被劫火所焚。
仁厚的人突然感受到怜悯之情,仲氏敢于具体阐述。
公然愿意承担起道德的责任,天命尚未放弃这份文明。
发布政令,行使治理,歌颂诗篇,表达恩德勤奋。
音乐的琴弦歌声早已消逝,简陋而又可依托。
祠堂内庄严的神像遗存,学生们受邀前来,惊叹不已。
家中的洙泗之物,山中的华勋之迹。
光明的天空清澈一片,充满着茂叔的灵光,纯粹如盎师伯淳。
行为与用途契合忠诚与仁爱,尊敬与安宁如同天命宣示。
仰望师长千载之上,兴起三代之人心灵。
剥除困苦不再沐食,贞节之德展现于元始而又一春。
太极存在何方?青天已无烧痕痕迹。


总结:

本诗描述了孔子传承周易,创立太极哲学,及后续的历史进程,涵盖春秋战国时期,介绍了洙泗翁和光明道人等仁者的事迹,以及家族的兴衰和文化的传承。通过描述这一过程,强调了道德、礼仪、政治治理等方面的重要性,以及君臣、师徒之间的关系。全诗以古文的形式,描绘了一幅充满哲学思辨和历史脉络的画卷。

注:翻译、赏析非标准答案,仅用作辅助理解。

本文作者方逢辰介绍:🔈

方逢辰(一二二一~一二九一),原名梦魁,学者称蛟峰先生,淳安(今属浙江)人。理宗淳佑十年(一二五○)进士第一,理宗爲改今名,因字君锡,授平江军节度签判。宝佑元年(一二五三),召爲秘书省正字。二年,在校书郎任以言事罢。开庆元年(一二五九),召爲着作郎。景定元年(一二六○),兼权尚左郎官,又以言事忤贾似道罢。在婺州开讲授徒。二年,起知瑞州。度宗咸淳元年(一二六五),召爲司封郎官兼直舍人院,迁秘书少监、起居舍人。三年,出爲江东提刑,徙江西转运副使。五年,权兵部侍郎。七年,迁吏部侍郎。丁母忧去国,从此绝意仕途。元世祖至元二十八年卒,年七十一。着作大多散失,五世从孙渊辑爲《蛟峰先生文集》八卷,七世孙中续... 查看更多>>

方逢辰的诗:

相关诗词:

和夹谷佥事题钓台十首 其七 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí qī)

朝代:宋    作者: 何梦桂

逝水滔滔七里滩,高情聊寄一丝竿。
无鱼可钓浑闲事,脚底龙眠尽自安。

平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。

动物

和夹谷佥事题钓台十首 其八 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí bā)

朝代:宋    作者: 何梦桂

苔藓碑漫字断章,休将汉事费评量。
兴亡付与东流水,留得荒祠一瓣香。

平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。

和夹谷佥事题钓台十首 其四 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí sì)

朝代:宋    作者: 何梦桂

误出山来亟已还,绝尘逸驾竟难攀。
狂奴不了宫中事,剩得闲身宇宙间。

平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。

和夹谷佥事题钓台十首 其六 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí liù)

朝代:宋    作者: 何梦桂

汉事如舟要着篙,诸公已共济风涛。
勳华终不臣巢许,莫道先生索价高。

平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。

和夹谷佥事题钓台十首 其二 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí èr)

朝代:宋    作者: 何梦桂

当年江上一竿青,老尽羊裘两鬓星。
往事成尘遗迹在,石痕齿齿水泠泠。

平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。

和夹谷佥事题钓台十首 其三 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí sān)

朝代:宋    作者: 何梦桂

龙信蛇屈各升沉,白发朱顔亦故今。
出处两难人不识,云山江水是知心。

平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。

动物

和夹谷佥事题钓台十首 其一○ (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí yī ○)

朝代:宋    作者: 何梦桂

观风祠下谒先生,隔世相知重感情。
归向中州诸老说,且休拈出此山名。

平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。

和夹谷佥事题钓台十首 其五 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí wǔ)

朝代:宋    作者: 何梦桂

咄咄相逢话故交,不嫌万乘友渔樵。
当初未有玄纁至,只好收纶学弃瓢。

平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。

和夹谷佥事题钓台十首 其一 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí yī)

朝代:宋    作者: 何梦桂

白水龙飞帝运开,先生梦不到云台。
当时已笑占星误,岂易虚名落後来。

平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。

动物

和夹谷佥事题钓台十首 其九 (hé jiá gǔ qiān shì tí diào tái shí shǒu qí jiǔ)

朝代:宋    作者: 何梦桂

双台绝壁锁林霏,每恨跻攀足力微。
今日重来问鸥鹭,绝无人迹上苔矶。

平仄仄平仄,仄平仄仄○。
仄平仄平平,仄仄平仄平。
仄仄仄仄仄,平平仄仄平。
○平平??,仄仄平平平。
仄平平仄平,仄仄平平平。
平仄仄仄平,仄仄仄仄平。
仄仄仄仄仄,仄仄仄仄○。
仄仄平仄平,○平平○平。
平仄仄仄平,仄平仄平○。
仄仄仄仄仄,平仄仄仄平。
平平仄仄仄,○仄平仄平。
平仄平平平,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄○平仄○。
仄仄仄仄仄,仄仄平平平。
平平仄仄仄,仄仄平仄平。
仄平平仄○,平平仄平平。
仄平仄仄仄,仄仄○仄平。
平平仄仄仄,平仄仄仄平。
平仄仄平仄,仄平仄仄平。
平平仄○仄,仄仄仄仄平。
平仄仄仄仄,平仄平平平。
平仄仄仄仄,平平仄平平。
平平仄仄仄,仄仄仄仄平。
平平仄○仄,平平平平平。
仄仄仄平仄,平○仄平平。
平仄仄仄仄,仄仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平仄平平。
仄平平仄仄,○仄○仄平。
仄平仄仄仄,平仄平仄平。
仄仄仄平仄,平平○平平。